De bestrijding van hittestress bij melkvee

De opwarming van de aarde, met ieder jaar nieuwe warmterecords, heeft hittestress onder de aandacht gebracht, niet alleen voor mensen, maar ook voor melkvee. Hoge temperaturen hebben een negatieve invloed op de prestaties, gezondheid en vruchtbaarheid van koeien en kalveren. Het is nu duidelijk dat hittestress tijdens de dracht een negatieve invloed heeft op de prestaties en de gezondheid van de nakomelingen gedurende hun hele leven.

Wetenschappelijk onderzoek suggereert dat de effecten van hittestress meerdere generaties later kunnen worden waargenomen.

Koeien houden van koelte en doen het het beste bij temperaturen tussen -5 en 15°C. Nu extreme weersomstandigheden steeds vaker voorkomen in Europa, is hittestress bij melkkoeien een veelvoorkomend probleem. Bovendien wordt het probleem nog verergerd door het feit dat de gemiddelde melkgift is toegenomen, waardoor ook de lichaamswarmteproductie toeneemt door de hogere stofwisselingssnelheid. Onze hoogproductieve melkkoeien hebben dus te maken met een dubbele fysieke belasting. Net als de meeste zoogdieren hebben koeien heel weinig zweetporiën en kunnen ze nauwelijks zweten. Dit maakt het voor koeien moeilijker om overtollige warmte kwijt te raken. Bij warme temperaturen kunnen koeien alleen thermoreguleren door te ademen, hun activiteit te minimaliseren en warmte uit te stralen via hun lichaam.

Herken de symptomen van hittestress bij melkkoeien 

Klik op de Hotspot icon.png iconen om meer te weten te komen.
hotspot-icon
Voerkwaliteit en -opname
Voerkwaliteit en -opname

↑ Broei- en toxinevorming
↓ Smakelijkheid
↓ Droge stof opname
↑ Waterabsorptie

De waterconsumptie zal aanvankelijk toenemen, maar naarmate de hittestress verergert, kunnen koeien helemaal stoppen met drinken.

hotspot-icon
Fysiologie
Fysiologie

↑ Ademhaling (>30 maal/minuut)
↑ Speekselen
↓ Pensactiviteit (< 10 samentrekkingen/5 min)
↓ Pens pH (pensverzuring)

De koe zal minder eten, waardoor de pensfunctie afneemt. Als gevolg daarvan kan pensverzuring optreden.

hotspot-icon
Reproductieve gezondheid
Reproductieve gezondheid

↓ Vruchtbaarheid

Hittestress in de zomer kan leiden tot een verminderde vruchtbaarheid in de herfst.

hotspot-icon
Uier
Uier

↓ Melkproductie
↓ Vet- en eiwitgehalte in melk
↑ Melkcelgetal

Een directe aanwijzing van hittestress is een verminderde melkproductie. Bij koeien met een hoge productie (50 kg melk/dag) kan hittestress leiden tot een daling van de dagelijkse productie met wel 6 kg melk. Het is ook bekend dat het melkvet- en melkeiwitgehalte daalt (tot 16%) en het is bekend dat hittestress het risico op een verhoogd celgetal verhoogt.

hotspot-icon
Klauwen
Klauwen

↓ Gezondheid klauw

Hittestress in de zomer kan leiden tot minder gezonde klauwen in de herfst.

Invloed van hittestress op productie en dierenwelzijn

Verhoogd infectierisico: De weerstand van de koe zal afnemen door stress en mogelijke pensverzuring. De combinatie van hoge temperaturen en vochtigheid creëert een omgeving waar ziekteverwekkers goed kunnen gedijen. Deze verhoogde infectiedruk in de stal kan leiden tot een hogere incidentie van ziekten.

Lagere melkproductie op lange termijn: Hittestress kan een verlaging van de melkproductie veroorzaken die verder gaat dan de periode van directe stress. Onderzoek wijst uit dat hittestress leidt tot het afsterven van meer cellen in het uierweefsel, wat op lange termijn kan bijdragen aan een lagere melkproductie. Zo produceerden koeien die lichte hittestress ondervonden tijdens de droogstand 6,3 kg minder melk per dag in de daaropvolgende lactatie.1 Daarnaast vertoonden vaarzen geboren uit koeien met hittestress significante dalingen in melkproductie tijdens hun eerste drie lactaties, met dalingen van respectievelijk 2,2 kg/dag, 2,3 kg/dag en 6,5 kg/dag.2

Impact op droge koeien en kalveren: Drachtige koeien en hun ongeboren kalveren zijn bijzonder kwetsbaar voor hittestress. Kalveren die geboren worden tijdens of na een warme periode zijn vaak lichter bij de geboorte en vatbaarder voor ziekten. Deze stress op jonge leeftijd kan langetermijneffecten hebben, zoals een lagere melkproductie en een kortere levensduur. Om deze effecten te verlichten, is het van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat de ruimtes voor droge koeien goed geventileerd worden, bijvoorbeeld door ventilatoren te gebruiken, om een koelere en comfortabelere omgeving te creëren voor zowel de koeien als hun in ontwikkeling zijnde kalveren.

Omgaan met hittestress bij melkvee

Hittestress heeft niet alleen invloed op het welzijn van melkvee, maar vermindert ook de melkgift en -kwaliteit, wat leidt tot financiële verliezen. Een goede strategie om hitte te bestrijden moet bestaan uit goede aanpassingen aan de huisvesting, het bieden van schaduw, het aanpassen van voedingsstrategieën en individuele interventies.

Klik op een van de onderwerpen voor meer informatie.

Blijf hittestress de baas

Ontvang waardevolle inzichten in je inbox

Wil je meer weten over hoe je hittestress in je melkveestapel kunt bestrijden tijdens de zomermaanden? Vul het onderstaande formulier in met je voornaam, achternaam en e-mailadres om waardevolle informatie en tips rechtstreeks in je mailbox te ontvangen. Blijf de hitte voor en houd je koeien gezond en productief!

THI-rekenmachine

Met onze THI-calculator kun je eenvoudig bepalen of je dieren last hebben van hittestress en ontdekken welke maatregelen je kunt nemen om hittestress te verminderen. Ontvang direct aanbevelingen om ervoor te zorgen dat je dieren gezond en comfortabel blijven.

Citations: 

1. Tao, S., Monteiro, A. P. A., Thompson, I. M., Hayen, M. J., & Dahl, G. E. (2012). Effect of late-gestation maternal heat stress on growth and immune function of dairy calves. Journal of Dairy Science, 95(12), 7128–7136. https://doi.org/10.3168/jds.2012-5697  

2. Laporta, J., Ferreira, F. C., Ouellet, V., Dado-Senn, B., Almeida, A. K., De Vries, A., & Dahl, G. E. (2020). Late-gestation heat stress impairs daughter and granddaughter lifetime performance. Journal of Dairy Science, 103(8), 7555–7568. https://doi.org/10.3168/jds.2020-18154