Verfijning van mineraalvoeding voor een duurzamere melkveehouderij

Er is nog steeds behoefte aan meer inzicht in de milieu-impact van melkproductie, ondanks de geboekte vooruitgang in de sector. Het verbeteren van deze inzichten en het monitoren van ontwikkelingen kan helpen om managementstrategiën beter toe te passen.

De weg naar een 'duurzame melkkoe' vraagt om directe en indirecte acties. Verlenging van de levensduur en een lager vervangingspercentage zijn op de lange termijn gunstig, terwijl duurzamer voer direct de ecologische voetafdruk verlaagt. Denk hierbij aan andere eiwitbronnen en circulaire voedermiddelen (bijproducten). Ook de rol van sporenelementen en hun herkomst wordt onderzocht en krijgt meer erkenning.

Spoormineralen en hun belang voor melkvee

Sporenelementen zoals zink (Zn), mangaan (Mn), selenium (Se), koper (Cu) en ijzer (Fe) spelen een belangrijke rol in het behoud van de productiviteit van melkkoeien op de lange termijn. Een tekort aan sporenelementen kan de gezondheid en productiviteit verlagen, maar een teveel kan schadelijk zijn. Zo is een schadelijke overmatige opslag van koper in de lever de laatste jaren regelmatig onder de aandacht geweest. Te hoge niveaus van ongebruikte sporenelementen in mest en urine kunnen het milieu beïnvloeden door de bodem- en waterkwaliteit te verslechteren.

Het reguleren van mineralen in het lichaam

De opname van sporenelementen door een dier is een zorgvuldig gereguleerd proces, waarbij het darmstelsel van de koe een centrale rol speelt. Dit proces hangt vooral af van:

1. Gecontroleerde opname afgestemd op behoefte van mineralen uit het rantsoen of recirculatie uit endogene bronnen
2. Terugbrengen van overmatig opgenomen mineralen (endogene bronnen) via gal, slijmvlies en de alvleesklier

Melkvee heeft sterk ontwikkelde regulatiemechanismen om zowel een tekort als een overschot aan sporenelementen te voorkomen. Wanneer bijvoorbeeld meer zink wordt gevoerd, vermindert het lichaam de opname en verhoogt het de afscheiding via de genoemde endogene processen. Deze mechanismen zijn echter beperkt onderzocht voor Zn, Cu en Mn bij herkauwers. Door opgestapelde ‘veiligheidsmarges’ van verschillende aanbevelingen worden deze mineralen tegenwoordig soms (te) royaal gevoerd.

Nieuwe inzichten helpen om de spoormineraalvoeding beter af te stemmen op de dierbehoefte en over- of ondervoeding te voorkomen. Onderzoek door Daniel et al. (2023), in september gepresenteerd op DairyNutriVision 2024, benadrukt het belang van de voeropname. Deze kan sterk variëren, vooral tussen late en midden-lactatie. Bij een hoge drogestofopname kunnen de huidige verstrekte niveaus van Zn, Mn en Cu de natuurlijke homeostase/regulatie verstoren en potentieel schadelijke mineralenopslag in het lichaam veroorzaken. Daarnaast blijkt het regulerende systeem in staat om tijdelijk een lager aanbod van sporenelementen op te vangen, wat belangrijk is voor het ontwikkelen van precieze voedingsaanbevelingen.

Door deze inzichten te gebruiken, krijgen we een nauwkeuriger beeld van mineralenopname en -metabolisme bij koeien en de grenzen van hun regulerende mechanismen. Geavanceerde modellen helpen voorspellen wanneer het mineralenaanbod te laag of te hoog is en berekenen de impact van rantsoenaanpassingen. Dit leidt tot verbeterde en nauwkeurigere aanbevelingen voor spoormineralen, met economische én milieuvoordelen. Deze modellen kunnen gebruikt worden voor individuele melkveebedrijven, maar ook om de gewenste bandbreedte aan spoormineralen vast te stellen voor een mineralenassortiment voor een specifieke regio of land. Hiervoor zijn de lokale gehalten aan spoormineralen in (ruw)voeders en productieniveaus nodig. Trouw Nutrition helpt graag om jouw mineraalportfolio op basis van dit model te optimaliseren.

Verschillen tussen bronnen van spoormineralen

Naast het vaststellen van het juiste verstrekkingsniveau, is de bron van het sporenelement van groot belang. Verschillende bronnen, zoals oxiden, sulfaten, organische stoffen en hydroxy-mineralen, hebben een andere werking, stabiliteit en biologische beschikbaarheid. Onderzoek wijst uit dat de gekozen bron een aanzienlijk effect heeft op de productiviteit, vooral voor transitiekoeien die veel metabolische veranderingen doormaken. Bij transitiekoeien daalt bijvoorbeeld het calcium-, vitamine E-, vitamine A- en zinkniveau in het bloed rond het afkalven en het begin van de lactatie.

Recent onderzoek, gedeeld op DairyNutriVision 2024, vergeleek sulfaten en Selko® IntelliBond® hydroxy-spoormineralen (Zn, Cu en Mn) bij transitiekoeien. Dit onderzoek liet zien dat Selko® IntelliBond® de biestopbrengst en melkproductie in de eerste 15 weken van lactatie verhoogde, zonder invloed op de drogestofopname na het afkalven. Koeien die hydroxy-spoormineralen kregen, hadden ook minder gezondheidsproblemen, wat leidde tot een lagere uitval en betere vruchtbaarheid (meer drachtige koeien op 305 in lactatie) in vergelijking met de groep die sulfaten kreeg. Prof. J. Santos presenteerde deze studieresultaten op DairyNutriVision 2024.

Milieuvoordelen van hydroxy-spoormineralen

Selko® IntelliBond® hydroxy-spoormineralen verminderen ook de CO₂-voetafdruk, wat belangrijk is voor duurzaamheid. Onderzoek gepresenteerd op DairyNutriVision 2024 liet zien dat hydroxy-spoormineralen de fermentatieparameters, zoals de vertering van de organische stof en productie van microbiële biomassa, verbeteren in vergelijking met andere sporenelementbronnen. Dit is een verklaring voor de eerder gevonden hogere melkproductie met gelijkblijvende voeropname. Een onafhankelijke LCA-beoordeling toonde aan dat Selko® IntelliBond® de CO₂-voetafdruk van melkvee tot 2% kan verlagen ten opzichte van sulfaatbronnen.

Conclusie

Succesvolle melkproductie vraagt om gerichte voedingsstoffen en additieven die op het juiste moment beschikbaar zijn voor optimale productiviteit, gezondheid en duurzaamheid op een kosteneffectieve manier. Kwalitatieve spoormineralen helpen melkkoeien gezond en productief te blijven, en nieuwe inzichten dragen bij aan effectievere voerniveaus.

Selko en Trouw Nutrition zijn toonaangevend in het onderzoek en de toepassing van hydroxy-spoormineralen. De gedeelde kennis op DairyNutriVision helpt om beter begrip te ontwikkelen rondom spoormineralenvoeding voor de duurzame melkkoe van de toekomst.